FAQ

Przepisy dopuszczają możliwość złożenia wniosku egzekucyjnego do dowolnie wybranego komornika na obszarze całej Rzeczypospolitej (z wyjątkiem prowadzenia egzekucji z nieruchomości), jednak ze względów praktycznych i ewentualnych kosztów wniosek lepiej jest złożyć do komornika właściwego dla miejsca zamieszkania zobowiązanego tj. dłużnika.

Wniosek składamy u wybranego wcześniej komornika. We wniosku reprezentant uprawnionych (określany jako przedstawiciel ustawowy małoletnich alimentowanych) wskazuje swoje imię i nazwisko oraz adres, imiona i nr PESEL małoletnich uprawnionych do alimentacji (jeżeli uprawnieni do alimentacji są pełnoletnimi, do wniosku dołącza się stosowne pełnomocnictwo, z którego wynika upoważnienie pełnomocnika do zastępowania alimentowanych przed organem egzekucyjnym).
Wniosek powinien zawierać wysokość należnego roszczenia oraz wskazanie sposobu przekazywania wyegzekwowanych środków (przekaz na adres lub przelew na rachunek) /otwarcie rachunku bankowego i zadysponowanie przelewów znacznie przyspiesza otrzymanie wyegzekwowanych należności/.
Określamy także do czego należy skierować egzekucję (na wstępnym etapie postępowania, przed wszczęciem egzekucji, nikt nie zna lepiej sytuacji majątkowej dłużnika niż wnioskodawca). Należy przy tym zaznaczyć, iż w przypadku egzekucji alimentów komornik z urzędu prowadzi egzekucję ze wszystkich możliwych sposobów egzekucji, tj. ruchomości, wynagrodzenia za pracę, rachunków bankowych, wierzytelności i innych praw majątkowych dłużnika. Wyjątkiem jest egzekucja z nieruchomości, do wszczęcia której wymagany jest pisemny wniosek wierzyciela ze wskazaniem konkretnej nieruchomości, co do której egzekucja ma być prowadzona.
Wniosek winien zawierać także imię, nazwisko i adres zobowiązanego do alimentowania (określanego jako dłużnik). Jeśli jest znany rachunek bankowy dłużnika lub miejsce pracy, a także inne składniki majątkowe, podajemy je we wniosku. Jeśli nie są znane zwracamy się do komornika we wniosku egzekucyjnym o ich ustalenie z urzędu. Wniosek także powinien zawierać dodatkowo dane personalne i numer PESEL dłużnika. Jest to bardzo ważne, a wręcz niezbędne do ustalenia miejsca pobytu i źródeł dochodu.
Celem wszczęcia postępowania egzekucyjnego z nieruchomości (ew. z ograniczonego prawa rzeczowego - np. z własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego) należy złożyć lub nadesłać do kancelarii komornika pisemny wniosek ze wskazaniem konkretnej nieruchomości, jej adresu, a także numeru księgi wieczystej (o ile dla nieruchomości urządzono księgę wieczystą). Należy dodać, iż egzekucję z nieruchomości może prowadzić wyłącznie komornik sądowy przy sądzie rejonowym, w okręgu którego to sądu, nieruchomość jest położona (dowolność wyboru komornika jest ograniczona).

Do tak przygotowanego wniosku dołączamy dokument będący podstawą jego złożenia, tj. oryginał odpisu orzeczenia sądu orzekającego o obowiązku alimentacyjnym, opatrzony klauzulą wykonalności (zwany w postępowaniu egzekucyjnym tytułem wykonawczym).

Ważne! Co do stron postępowania, treść wniosku egzekucyjnego musi być absolutnie zgodna z treścią tytułu wykonawczego (jeśli między wydaniem tytułu wykonawczego a złożeniem wniosku egzekucyjnego doszło do zmiany danych osobowych strony, należy okoliczność tą udokumentować, dołączając do wniosku stosowny dokument). Dochodzone roszczenie alimentacyjne wskazane we wniosku może być niższe od tego objętego tytułem wykonawczym bądź jemu równe, nie może być w każdym razie wyższe (dochodzić możemy wyłącznie kwot w wysokości zasądzonej lub niższej).

Wypełniony wniosek musi zostać sygnowany własnoręcznym podpisem wnioskodawcy.

W wypadku wadliwego wypełnienia wniosku, wystąpienia w nim istotnych braków lub elementów uniemożliwiających wszczęcie egzekucji, komornik wezwie wnioskodawcę o uzupełnienie braków formalnych wniosku.

Jeśli wypełnienie wniosku nastręcza trudności należy poprosić o pomoc w jego wypełnieniu pracownika kancelarii komorniczej.

Po zarejestrowaniu wniosku komornik zakłada akta sprawy nadając jej numer, który poprzedza oznaczenie literowe KMP. Jeżeli wniosek nie zawiera braków formalnych i jest w nim wskazane miejsce pracy lub rachunek bankowy dłużnika, komornik dokonuje zajęcia tego majątku. Odpis zajęcia zostaje przesłany do wiadomości stronom. W przypadku braku wskazania we wniosku egzekucyjnym majątku dłużnika, komornik występuje do właściwych urzędów celem jego ustalenia i dopiero po uzyskaniu pozytywnych informacji dokonuje zajęć.
Po wpływie na rachunek komornika środków z tytułu realizacji dokonanych zajęć, środki te, w terminie do 4 dni od daty ich wpływu, przekazywane lub przelewane są wierzycielowi.
W przypadku posiadanych przez dłużnika wierzytelności (inne zobowiązania osób trzecich względem dłużnika) możliwe jest ich zajęcie. Jeżeli zaś egzekucja skierowana została do ruchomości (np. samochód, telewizor itp.), to o ile posiadają one wartość handlową, zostają zajęte a następnie licytowane. W przypadku skutecznej sprzedaży w drodze licytacji publicznej, środki uzyskane w ten sposób przekazywane są wierzycielowi.

W sytuacji istnienia zaległości alimentacyjnych możliwa jest egzekucja ze wszystkich składników majątku jednocześnie, do czasu całkowitej spłaty zadłużenia.

Jeśli w toku egzekucji oraz na podstawie zapytań do właściwych urzędów nie ustalono aktualnego adresu dłużnika, komornik występuje z wnioskiem do Policji o ustalenie miejsca jego pobytu oraz pracy.

Jeżeli, pomimo podejmowanych czynności przez komornika, nie zostanie ustalony majątek dłużnika, komornik z urzędu, w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy, składa wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego o wpis dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych.
Przedstawiciel ustawowy lub pełnoletni wierzyciel może również złożyć doniesienie do Prokuratury o uporczywym uchylaniu się od obowiązku alimentacyjnego, co w świetle polskich przepisów jest przestępstwem w myśl art. 209 kk i za co grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Jedną z możliwości, w przypadku stwierdzenia bezskutecznej egzekucji, jest również złożenie w urzędzie gminy lub miasta wniosku o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

W celu przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego należy udać się ze stosownym wnioskiem do właściwego (ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej) urzędu gminy lub miasta.
Warunkiem rozpoznania wniosku jest uprzednie wszczęcie egzekucji sądowej przeciwko dłużnikowi i stwierdzenie przez komornika jej bezskuteczności. Bezskuteczność egzekucji musi trwać przynajmniej dwa pełne miesiące od daty złożenia wniosku egzekucyjnego u komornika. Po stwierdzeniu takiej bezskuteczności komornik, na pisemny wniosek wierzyciela, wydaje zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji, w którym zawiera informację o stanie egzekucji, przyczynach jej bezskuteczności oraz o działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania zasądzonych alimentów.
Dodatkowym warunkiem do uzyskania świadczeń z funduszu alimentacyjnego jest dochód rodziny, który w przeliczeniu na osobę nie może przekraczać 725zł.
Świadczenia z funduszu przysługują osobom uprawnionym do ukończenia 18 roku życia, w przypadku kontynuowania nauki do ukończenia 25 roku życia, a w przypadku posiadania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności – bezterminowo.
Fundusz alimentacyjny wypłaca środki w wysokości alimentów bieżąco zasądzonych przez sąd, jednak nie wyższych niż 500zł.

Obowiązek alimentacyjny ustaje z upływem 26 roku życia uprawnionego, z ukończeniem nauki na poziomie średnim i podjęciem pracy lub może wynikać z treści orzeczenia sądowego w przedmiocie zakończenia obowiązku alimentacyjnego.

Uzyskanie przez dziecko pełnoletniości nie musi oznaczać automatycznego ustania względem niego obowiązku alimentacyjnego – mogą istnieć różnorodne sytuacje usprawiedliwiające utrzymanie obowiązku alimentacyjnego mimo osiągnięcia przez uprawnionego pełnoletniości.

Uzyskanie przez dziecko realnej, faktycznej, zdolności samodzielnego utrzymania się, pociąga za sobą wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. Rodzice mogą dochodzić zniesienia obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego dziecka zarówno z uwagi na swoją złą sytuację majątkową, jak również ze względu na roszczeniową postawę pełnoletniego dziecka, które mając wykształcenie i/lub określony zawód, nie zamierza utrzymywać się samodzielnie. O ustaniu obowiązku alimentacyjnego orzeka sąd.

Małoletniemu, który jest trwale niepełnosprawny, przysługują zasądzone od rodziców alimenty przez całe życie.

Wstąpienie przez dziecko w związek małżeński nie uchyla obowiązku alimentacyjnego. Okoliczność ta wpływa na kolejność obowiązku alimentacyjnego, tj. obowiązek współmałżonka wyprzedza obowiązek rodziców. Natomiast alimenty zasądzone na rzecz byłego współmałżonka ustają, gdy ten wejdzie w nowy związek małżeński oraz w razie śmierci małżonka uprawnionego lub zobowiązanego.

W sytuacji kiedy do alimentacji zobowiązany jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, w stosunku do małżonka, który nie ponosi również winy w rozkładzie pożycia, obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem lat pięciu od czasu uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód. Przedłużenie pięcioletniego terminu może nastąpić z uwagi na wyjątkowe okoliczności, które powstały przed upływem w/w terminu. O powyższej kwestii orzeka sąd.

W sprawach z zakresu egzekucji roszczeń alimentacyjnych, co do zasady, wierzyciele zwolnieni są z ponoszenia kosztów – koszty te w całości obciążają dłużnika.

Wyjątkiem są jedynie koszty przejazdu i diet komornika związanych z dokonywaniem czynności terenowych poza miejscowością siedziby komornika, jeżeli, do przeprowadzenia tych czynności został wybrany komornik inny niż wg. właściwości pobytu dłużnika lub miejsca posiadania majątku ruchomego dłużnika.

W przypadku, gdy dłużnik alimentacyjny pracuje za granicą, wszczęcie postępowania egzekucyjnego, podobnie jak w kraju, następuje na podstawie wniosku osoby uprawnionej, tj. na rzecz osoby, na którą zostały zasądzone alimenty, przedstawiciela ustawowego małoletniego alimentowanego, lub pełnomocnika osoby alimentowanej.

Sądy okręgowe i rejonowe udzielają informacji, jakie wynikają z umów międzynarodowych dotyczących egzekucji alimentów i udzielają wskazówek dotyczących przygotowania wniosku o wszczęcie egzekucji z zagranicy.

W obrębie Unii Europejskiej niezbędnych informacji może udzielić telefonicznie Punk kontaktowy EUROPEDIRECT. Informacje te również dostępne są na stronie internetowej Europejskiego Atlasu Sądowniczego. Rozmawiać można w każdym z języków państw należących do Unii Europejskiej. O ile osoba zobowiązana do alimentów, przebywająca w innym państwie, ma obywatelstwo polskie, osoba egzekwująca alimenty z za granicy, może również liczyć na pomoc ze strony polskich placówek dyplomatycznych. Konsulat pomaga ustalić, czy dana osoba przebywa na terenie tego państwa, uzyskać dodatkowe informacje o toczącym się postępowaniu, a także udzielić informacji o obowiązującym w tym państwie prawie.

Przede wszystkim, za pośrednictwem sądu okręgowego, należy złożyć :

• wniosek osoby pełnoletniej, uprawnionej, lub przedstawiciela osoby małoletniej bądź pełnomocnika alimentowanego, w którym domaga się od zobowiązanego zamieszkałego za granicą dostarczenia utrzymania na podstawie załączonego tytułu wykonawczego. Wzór takiego wniosku jest załącznikiem Nr 21 do Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.01.2002r. (Dz. U. Nr 17, poz. 164 ze zm.),
• odpis orzeczenia ostatecznego (wyrok) lub tymczasowego zabezpieczenia roszczenia (postanowienie) lub innego tytułu sądowego zasadzającego alimenty (np. ugoda sądowa). Odpis musi zawierać wzmiankę o wykonalności, a jeżeli jest prawomocne – wzmiankę o prawomocności, koniecznie z datami od kiedy. Do każdego orzeczenia należy dołączyć osobne tłumaczenia przysięgłe. Ilość składanych egzemplarzy zależy od stosowanej umowy międzynarodowej.,
• zaświadczenie z sądu, który wydał wyrok zasadzający alimenty, a także informację w jaki sposób pozwany otrzymał wezwanie na rozprawę i odpis pozwu, jak również pouczenie o przysługujących mu prawach i środkach zaskarżenia orzeczenia oraz terminie na jego wniesienie,
• szczegółowe wyliczenie zaległości alimentacyjnych miesiąc po miesiącu, rok po roku, po odjęciu kwot otrzymanych od zobowiązanego oraz zastępczo od np. Funduszu Alimentacyjnego. Zliczony powinien być każdy rok z osobna i podana kwota ogólna wynikająca ze wszystkich lat powinna być wskazana w walucie polskiej. Powyższą kwotę można przeliczyć na walutę danego kraju, biorąc pod uwagę średni kurs waluty wg tabel Narodowego Banku Polskiego, z dnia w którym świadczenie na dany miesiąc stało się wymagalne,
• dane połączenia bankowego z kontem wierzyciela w przelewach międzynarodowych, tj. nazwa i adres banku, numer konta, Międzynarodowy Numer Rachunku Bankowego (IBAN) oraz kod identyfikacyjny banku (BIC),
• odpis aktu urodzenia dziecka. W sytuacji, kiedy dziecko jest pozamałżeńskie wymagany jest zupełny odpis aktu urodzenia dziecka. Jeśli dziecko przebywa w rodzinie zastępczej należy dołączyć postanowienie sądowe o ustanowieniu rodziny zastępczej,
• zaświadczenie o kontynuowaniu nauki w przypadku uprawnionego powyżej 16 roku życia, i co semestr nowe zaświadczenie, z którego wynika rodzaj szkoły, tryb kształcenia, przewidywany termin ukończenia nauki, niektóre państwa wymagają dołączenia oświadczenia uprawnionego o swojej sytuacji majątkowej na formularzu, który jest przesyłany przez organ za granicą. Do formularza należy dołączyć dowody do uzyskiwanych dochodów i ponoszonych wydatków,
• pełnomocnictwo dla zagranicznego organu (tzw. Organu przyjmującego w państwie wykonania wniosku), w którym podpis osoby udzielającej pełnomocnictwa musi być poświadczony przez notariusza,
• tłumaczenie wszystkich wysyłanych dokumentów na język urzędowy państwa lub inny, który Organ przyjmujący określił jako alternatywny. Tłumaczenie dokumentów dotyczy wszystkich adnotacji, pieczęci dokonanych w języku polskim,
• dołączenie fotografii uprawnionego, co nie jest bezwzględnie wymagane,
• wskazane jest dołączenie innych dokumentów takich jak np.: pisemne uznanie przez ojca dziecka pozamałżeńskiego, dane dotyczące majątku dłużnika.

Komplet dokumentów przesyła obligatoryjnie właściwy sąd okręgowy jako konwencyjny Organ przesyłający, natomiast w każdym innym trybie wnioskodawca może sam przesłać wniosek. Wnioskodawca może zwrócić się również do sądu, który orzekał w sprawie, o przesłanie jego wniosku do Organu przyjmującego.

W przypadku kiedy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności, osoba zobowiązana w bliższej kolejności nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi, uzyskanie od zobowiązanego w bliższej kolejności na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, osoba alimentowana może starać się o obciążenie obowiązkiem alimentacyjnym osoby zobowiązane w dalszej kolejności.

Należy przy tym podkreślić, że zobowiązani w dalszej kolejności odpowiadają za własne zobowiązanie. Obowiązek alimentacyjny nie przechodzi więc z jednej osoby na drugą.

Zobowiązani w dalszej kolejności mają obowiązek dostarczyć uprawnionemu niezbędnych środków utrzymania tak długo jak istnieją ku temu podstawy. Dziecko dochodzące alimentów od rodzica nie musi wykazywać stanu niedostatku, ale już w stosunku do zobowiązanych w dalszej kolejności dziadków, skuteczność zgłoszonego roszczenia jest uzależniona od stanu niedostatku, w jakim znalazło się dziecko. Podkreślenia wymaga, że na osoby zobowiązane w dalszej kolejności musi być wystawiony tytuł wykonawczy wraz z nadaną klauzulą wykonalności, aby obowiązek ten mógł być egzekwowany w postępowaniu egzekucyjnym.

W celu zakończenia postępowania egzekucyjnego w sprawie roszczeń alimentacyjnych, należy do kancelarii komornika złożyć wniosek o umorzenia postępowania egzekucyjnego, wskazując zakres tego umorzenia, tj. postępowanie egzekucyjne może być umorzone w całości lub w części (co do alimentów i odsetek zaległych, raty bieżącej, bądź z danego składnika majątku).